Zamanın yalnızca ileriye değil, geriye de aktığı bir kainat fikrinde, varlığın nasıl bir anlamı olurdu?
Zaman, saat gibi kavramları ilk kez öğrendiğimiz çocukluk çağlarından itibaren hayatımızı bu ölçü birimlerine göre düzenleriz, zira insanın yaşamını düzenleyeceği başka bir ölçü birimi belirlemek pek olası değildir. Geleceğe dair planlar yaparız, hedefler belirleriz, hayaller kurarız veya geçmişte olanları yad ederiz, yaşamış olduğumuz tecrübelerle şekilleniriz ve bunları yaparken zaman hep ileriye doğru akar. Zamanı geriye almak imkansızdır fakat zaman aslında doğrusal ilerleyen bir yapı değildir. Herkesin hayatında kimi zaman tekrar eden döngüler olur, bazılarının 10 yaşında yaşadığı bir olayı başkaları 50 yaşında yaşayabilir. Zaman herkes için farklı bir hızda akar ve kimse için durup beklemez. Böylece herkes için farklı bir düzen olur, sonsuz ihtimaller vardır ve bazı şeyler ezelden yazılmış olsa da kader herkese yaşayacakları için belli noktalarda seçim hakkı da sunar. Tüm bunlar ise bir yaşam eder.
Her şeye rağmen zamanın belli bir düzen sağladığı inkar edilemeyecek bir gerçektir. Peki ya düzen, esasında düzensizlikle yani kaosla var oluyorsa? Kaos teorisine göre; kaos yani belirsizlik ve karmaşıklık, düzenli bir düzensizlik anlamına gelir ve bildiğimiz anlamda düzenin özünü oluşturur. Bu durumda düzen=düzensizlik demek mümkündür. Kulağa kafa karıştırıcı gelse de tüm düzenimizi sağlamamıza yardımcı olan zaman aslında düzensizlikten doğan bir olgudur. Biraz düşününce, yaşamdaki büyük değişiklikler neredeyse hiçbir zaman kendiliğinden, kolayca ve sorunsuz biçimde gerçekleşmez. Hayatınızda bir değişiklik yapmak, tabiri caizse zamanı kendinize göre bükmek istediğiniz zaman ilk karşılaşacağınız şeylerden biri kendinizi bir kaosun ortasında bulmak olabilir. Kaosta bir miktar savrulsanız bile bunu yönetebildiğiniz ve düzensizlikleri alıp adeta bir hamur gibi yoğurup onlardan bir düzen çıkarabildiğiniz takdirde ise çok lezzetli bir yemek yemeye hak kazanırsınız: başarı.
Termodinamik yasalarında entropi isminde bir kavramdan bahsedilir. Kısaca özetlersek bu kavrama göre, kainatta oluşan her düzen ve meydana gelen her olay, kendisinden daha büyük bir karmaşıklık sonucunda oluşur ve tüm sistemler yapıları gereği zaman ilerledikçe düzensizliğe, nihayetinde de yok olmaya doğru ilerleyen bir yapıya sahiptir. İnşa edilmekte olan bir bina hayal edin, her yeni kat yukarı doğru tamamlandıkça eş zamanlı olarak zeminden bir kat yere çöküyor ve eksiliyor, bahsettiğimiz buna benzer bir durumdur. Bu da bir nevi zamanın ileriye akarken en başa dönmesi demektir, yani zaman ilerlerken aynı anda geriye doğru akmakta ve nihayetinde her şey yok olmaya doğru gitmektedir.
Dolayısıyla var olan her şey, yok olmaya programlanmıştır.
Böyle bir düzenin içerisinde, yaşadığımız hayata dair anlam bulmak ve tutunmak manasız gelebilir fakat insan eşref-i mahlukattır, yani yaratılmışların en üstünüdür. Bize verilen bu sıfat ise boşuna verilmiş değildir. Kainatı düşünün, gezegenler, yıldızlar, aklımızın alamayacağı büyüklükte olan ve sürekli genişleyen bir sistem. Tersine çevirirsek; bu devasa varlığın içinde bizim dünyamız, kıtalar, okyanuslar, ülkeler, iller, ilçeler, sokaklar ve bir insanın kapladığı küçücük alan. Halbuki insan da kendi içinde bir kainat taşır, en basit örnek olarak hastalandığımızda bağışıklık sistemimizin vücudumuzdaki bakterilere karşı verdiği savaşı anlatan videoları açıp izleyebilirsiniz. Haberimiz olmadan vücudumuzda her gün, her saniye bizi yaşatmak için durmadan çalışan ve milyonlarca iş yapan minik dostlarımız vardır. Sırf bunun için bile hayat, sandığımızdan çok daha önemlidir ve yaşamaya değerdir. Tüm bu karmaşa içinde kaybolduğumuz ve ufak bile olsa bir anlam aradığımız zamanlarda bunları hatırlamanız ve ne kadar önemli olduğunuzu hiç unutmamanız dileğiyle. Son olarak;
“Ne içindeyim zamanın;
Ne de büsbütün dışında.
Yekpare, geniş bir anın,
Parçalanmaz akışında.”
Comments