Filistin-İsrail arasında yaşanan savaş durumu, savaşın gerçek yüzünü tekrardan gözler önüne serdirdi.İnsanoğlunun fizyolojik ihtiyacı, hayatta kalmasını sağlayan en büyük etkenlerden biri olan beslenmenin savaşta nasıl kontrol edilmesi gerektiğini anlatacağım.
Öncelikle geçtiğimiz zamanlarda Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan durumlardan sonra Filistin-İsrailin arasında yaşanan savaş durumu, savaşın gerçek yüzünü tekrardan gözler önüne serdirdi, bu durum tabi ki beklenmedik ya da beklenen bir durum olabilir ama her koşulda önlem ve tebrir alınmalıdır, bu sebepten size insanoğlunun fizyolojik ihtiyacı, hayatta kalmasını sağlayan en büyük etkenlerden biri olan beslenmenin savaşta nasıl kontrol edilmesi gerektiğini anlatacağım, tabi burda askeri beslenmeden kısa bahsedeceğim keza, askeri beslenme ile normal sivil halkın beslenmesi haliyle farklı olmak zorunda burda gıdanın muhafaza ve saklama koşullarıda dahildir.
Evet bildiğimiz gibi savaş bizler için kaçınılmaz bir gerçektir, keza şuanda kültürlerin farklılığı coğrafi olarak bölgelerimiz geçmişte yaşnan tarihi savaşlar ile meydana gelmiştir, ve o zamanlarda ki insanların yaşam koşulları ve teknolojik durumları baz alınarak nasıl bir düzende savaşlara tanıklık ettiklerine bakmamız lazım, mesela Osmanlı Devleti'nde sivil halk bir çok savaş hali yaşadığından padişahların başlattkları savaşlar ile bu adaptasyona daha iyi alışmış olsa gerek, günümüzde ise durum çok daha farklı eski zamanlarda savaşların bir çoğu sivil halkın olmadığı meydan muharebelerinde gerçekleşirdi, ki böylelikle savaşı ordu ve ordu yetkilileri daha çok tanıklık ederdi, ki kazanan tarafın niyetide önemlir sadece toprak genişletmek değilde bir toplumu berteraf etmekse elbette sivil halkta bundan nasibini alırdı, lakin günümüzde silah teknolojisinin gelişmesi çok daha korkunç bir boyut kazandı uzaktan kontrollü silahlar, gelişmiş füzeler, silahlar her geçen gün daha da gelişmekte, bu da ülkeler arasında ki gerilim ile sivil halkı eski zamanlara nazaran daha çok etki edebiliyor özelliklede kimyasal ve nükleer silahlar işin içine girdiğinde barınma ve hayatta kalmak daha da zorlaşmakta.
Şimdi oluşabilecek sorunlara ve kendimizi ve çevremizdekilerin beslenmesini olası savaş durumlarına göre nasıl kontrol edebileceğimize bakalım.
Öncelikle yaşadığımız bölgenin savaş yönetimi ve afet yönetim şeması önemlidir, eğer etkin bir savaş yönetim planı var ise sivil halkı bu konularda bilgilendirilip gerekli tedbirler alınması beklenir, Savaş hali kararı anı itibari ile ülke içerisinde panik havası oluşması çok muhtemel bir durumdur, gıda tedariğinde uzun raf ömürlü ürünlerini tercih etmemek sürekli şekilde ev içerisinde ki gıdanın yenilenmesi gerektiği anlamına gelir ki ilk günlerde marketler içerisinde ki ürünlerde yağma, karaborsacılık gibi durumlar olabilir, tabii ki ülke içinde ki il belediyeler bu konuda düzenleme ve tedbir getirecektir, ürünlerde sınırlı alım, ya da fiyat kontrolü gibi, ama elimizde ki ürünlerin bir listeli katogori şeklinde alınmalıdır;
- Kuru gıdalar( pirinç, makarna, baklagiller, un, şeker vb.)
- Konserve ve konserve ürünler( konserve sebzeler, ton balığı, fasulye, meyve vb)
(bu arada ton balığının neden en çok tercih edilen konserve balık ürünü olduğunu ilerleyen zamanlarda anlatacağım takipte kalın )
- Dondurulmuş gıdalar( Dondurulmuş sebzeler, et, balık vb.)
- Taze gıdalar (meyve, sebze, süt ürünleri vb.)
- Uzun ömürlü gıdalar ( su aktivitesi düşük gıdalar, kurultulmuş meyveler, bakliyatlar, kurutulmuş et vb.)
Evet bu ürün guruplarını genellikle makro besin gurubuna göre yazdım ama sizin özel tüketim gerektiren ürünler ihtiyacınız var ise o şekilde yapmanız gerekir ( Gluten, laktoz, diyabet, hipertansiyon, alerjen vb.) daha sonrasında katagorize ettiğiniz bu gıdaları ne zaman aldığınızı, ya da son kullanma tarihlerini kontrol edip miktarı ile bir deftere not edin.
* Son kullanma tarihi yaklaşan gıdaları öne çıkartın ve onları ilk baş tüketin.
Stok miktarları çok önemlidir, savaş halinin ne zaman geçeceği belirli olmayacağından çevrenizde yaşadığınız kişilerin ihtiyacınıda göz önünde bulundurrarak bir ihtiyaç listesinde eksik gördüğünüz gıdaları eklemenizde fayda var, tabi bu durumda ülkelerin savaş yönetlemeliğine göre değişiklik gösteren bir durum var o da ülkenin savaş halinde ki haklarıdır, bu banka hesaplarında ki para, gıdaların bir miktarına el koyma gibi kuralları olabiliyor, o sebepten ülkenin savaş yönetmeliğini bilmekte fayda var.
Diğer aşamada elde edilen stokların listeisnden sonra yemek tarifleri oluşturulmalıdır, bu yemekler, elinizde ki ürünlere göre planlanmalı ve dengeli besleyici ve dayanıklı gıdalar olması iyi olacaktır, örneğin makro besin gurupları ( Karbonhidrat, yağ, protein ) içeren yemek tarifleri, karbonhidrat derecesi yüksek, tuzlu ve sirkeli tarifler geliştirmeniz, hem enerji ve uzun ömürlü olacaktır, burada ki kısas ise ürünleri kontollü şekilde tüketmek olacaktır, mevcut durumun ne zaman geçeceği ya da halihazırda ki durumdan daha da kötü bir duruma düşülebilir örneğin; elektirik kesintisi, su kesintiği gibi temel ve en önemli ihtiyaçlara ulaşım zorlaşabilir, bu sebepten önceden su depolamakta fayda olacaktır ve elektirik kesintisinden dolayı fırın, ocak, buz dolabı gibi enerji gerektiren ürünleri kullanamayabilirsiniz, bu sebepten kişi sayısına ve haftalık stok yapacak şekilde tarifleri uygulayabilirsiniz.
Ürün saklama;
Kuru gıdaların saklanması çok önemlidir, mümkün mertebe su aktivitesinden(nem) uzaklaştırmanız gerekmektedir, elinizde hava geçirmez saklama kapları ya da plastik filmler kullanmak saklama koşulları için iyi bir tercih olacaktır.
Eğer sizin ve çevrenizin günlük kalori ihtiyacını belirlerseniz daha etkin ve düzenli takip yapabilirsiniz, bu kalori ihtiyacı cinsiyet, yaş, boy, kilo ile yapılmaktadır. genellikle ''BMH'' olarak geçmektedir bir bireyin dinlenme hali ve yaşamsal fonksiyonlarını sürdürebilmesi için gerekli günlük kalori ihtiyacıdır, belirli sürede BMH nin üstüne çıkıp kalori alımında kişi kilo alır, aynı doğrultuda BMH nin altında kalori almama durumunda ise kilo azalması görülür,
Erkekler için BMH= (10x ağırlık kg) + (6.25x boy cm) - (5x yaş yıl)+ 5
Kadınlar için için BMH= (10x ağırlık kg) + (6.25x boy cm) - (5x yaş yıl)- 161
Örnek olarak; 30 yaşında, 70 kg ağırlığında ki 175 cm boyunda ki bir erkeğin BMH hesaplaması;
BMH= (10x70kg)+(2.25x175cm)-(5x30y)+ 5
= 700 + 1093.75 - 150 +5
= 1648.75 kcal/gün
yani bireyin BMH si 1648 kaloridir kişi bu veriye göre günlük alması gerken besinleri düzenleyebilir. ve listesinde ki ürünleride bu şekilde ayarlayabilir.
Unutmayın burada belirttiğim herşey bir varsayım üzerinedir, savaşın nasıl oalcağı ve nasıl bir etkisi olacağını kestirmek çok zordur, olası durumda yaşadığınız bölgeyi terk etmek, evinizin yıkılması gibi etkenlerde olabilir bunun için etkenin ne olduğunu ve o etkene karşı alınabilecek önlemler ve tedbirleri belirlemeniz gerekebilir. Savaş her geçen yıl dahada yaklaşıp daha da güçlenmektedir. Sadece savaş gerçeği değil doğal afetlerde olası diğer durumlarda da beslenmemizi hayatta kalmayı düşünmemiz ve plan yapmamız gerekmektedir.
Peki askerler nasıl besleniyor hiç merak ettiniz mi ?
Temel ihtiyaçlar:
- Savaş alanında ki askerlerin ihtiyaç duyduğu temel besin ögeleri; karbonhidratlar, yağlar, vitaminler ve minerallerdir, gıda peketleri bu ihtiyaçlara şekilde hazırlanır,
Rasyon paketler:
- Savaş zamanında askerlere özel hazırlanan gıda paketlerine ''askeri rasyon'' ya da ''fonksiyonel beslenme paketleri'' denir genellikle içeriğinde zorlu hava ve ortam koşullarına göre hazırlanan kurutulmuş ürünler ya da konserve ürünler olabilir.
Gıdaların saklanması ve paketlenmesi;
- hava ve nem kontorolü savaş koşulları için çok önemlidir, genellikle her türlü hava koşuluna dayanacak şekilde paketleme yapılır, gıdaların bozulmasını ve mikroorganizmaalrın üremesini engelleyen katkı maddeleri içerebilirler, askerlerin gıdaları taşıması esnasında ağırlığın olamamsı için paketlemeler sağlam ve hafif malzemeden üretilir ve genellikle kolay şekilde tüketeceği hazır ürünlerden oluşmaktadır. ısıtılması gereken ürünler olabileceğinden gelişen tekonoloji ile çeşitli ısıtma yöntemleri vardır, burda ateş kullanmamak genelde tercih edilir, bazı yöntemlerde ise çeşitli kimyasallar ile tepkime sonucunda ortaya çıkan ısı ile ısı torbalarına gıdalar yerleştirilip hem pratik ve hızlı beslenme sağlanmaktadır, askere görev süresi ve kişi sayısına göre gıda takviyesi yapılmaktadıri burda ki anlatılanlar genelde görev sırasında gerçekleşir, aksi bir durum olmadıkça kışlalarda tabldot ya da yemekhanelerde gıda ihtiyaçlarını gidermektedirler.
Comments