Alman İmparatorluğu 1. Dünya Savaşı’nda mağlup olduktan sonra Almanya’da Kasım 1918’de kurulan Weimar Cumhuriyeti, 28 Haziran 1919’da Versay Barış Antlaşması’nı imzalamıştır. Bu antlaşmaya göre birçok kısıtlama ve yaptırımlara maruz kalan Almanya, askeri sınırlandırmalardan ötürü ordusunu bu duruma göre yeniden tanzim etmiştir. Yeni kurulan Weimar Cumhuriyeti’nin resmi ordusu Reichswehr fiili olarak 6 Mart 1919’da kurulmuş ve 1935 yılına kadar varlığını sürdürmüştür.
Kuruluş Süreci ve Freikorps
1918 yılındaki yenilgiden sonra ülkeye dönen birçok Alman askeri, uzun süredir askeri hayatta yaşamaya alışık olduğundan, devlete bağlı düzensiz gönüllü paramiliter birliklerden oluşan Freikorps’a katıldı. Freikorps’un ortaya çıkışı esasen 18. Yüzyılda Prusya Kralı 2. Frederick döneminde Yedi Yıl Savaşları’nda olmuştur. O dönemde kırsalda oluşturulan düzensiz silahlı birliklere Freikorps deniliyordu ve bu birlikler pek güven vermeyen unsurlardan oluştuğu için cephe gerisi görevlerde kullanılmıştır. Fakat zaman içinde Freikorps kelimesinin anlamı değişmiş ve 1. Dünya Savaşı’ndan mağlup olarak dönen Alman askerlerinin katıldığı düzensiz silahlı birliklere bu isim verilmiştir. Freikorps adı verilen birlikler o dönem Alman devletinin elindeki tek silahlı unsurlardı. Freikorps Dünya Savaşı sonrası kaos içinde olan Almanya’nın doğu sınırlarını muhafaza etmek ve ülke içindeki devrim ve isyan hareketlerini (özellikle komünist hareketler) bastırma görevini taşıyordu. Bu birlikler Almanya’da Marksist hareketin o dönemki önderlerinden Karl Liebknecht ve RosaLuxemburg’u öldürmüştür. Aynı zamanda bu birlikler 1919 yılında Bavyera Sovyet Cumhuriyeti’ne son vermişlerdir. Weimar Almanya’sının resmi ordusu ise 6 Mart 1919’da kurulduğunda fiili bir yapıda idi ve henüz tam anlamıyla etkin değildi. Çünkü ilk kurulduğunda Versay Barışı’nda taahhüt edilen sınırlandırmaları karşılamıyordu ve olması gereken azami asker sayısından fazlaydı. Devletin ordudan daha çok Freikorps birliklerini kullandığı bu ara dönem, Reichswehr’in Versay Barışı’nın getirdiği sınırlandırmalara göre resmen kurulduğu 1 Ocak 1921’e kadar sürdü. Freikorps birliklikleri de aynı sene içerinde Müttefikler diktesi ile yasadışı ilan edilmiş, 1923 senesinde ise son silahlı birlik dağıtılmıştır.Freikorps içerisinde geçmişte yer almış birçok kişi sonrasında SA(Sturmabteilung), SS(Schutzstaffel) ve NSDAP (Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi) içerisinde yer almıştır.
Ordunun Yapısı
Ordunun Kara Kuvvetleri olan Reichsheer ile Deniz Kuvvetleri olan Reichsmarine, Versay Barışı’nın getirdiği sınırlandırmalara göre kurulan Reichswehr’in iki kolunu oluşturmaktaydı. Versay Barışı’na göre yeni Alman ordusunun hava araçları bulundurması yasak olduğundan Hava Kuvvetleri mevcut değildi. Reichswehr’in toplam asker mevcudiyeti, 100.000 Reichsheer’den ve 15.000 Reichsmarine’den olmak üzere 115.000 idi.
Reichsmarine (Alman Deniz Kuvvetleri)
Reichsmarine Versay Barışı’na göre kurulan Reichswehr’in bir alt dalı olarak resmiyette 1921’den 1935’e kadar faaliyet gösterdi. Versay Barışı’na göre toplam 15.000 bahriyeli mevcudiyeti bulunan Reichsmarine belli başlı sınırlamalara bağlıydı. Öncelikle Alman Deniz Kuvvetleri içerisinde hiçbir şekilde denizaltı filosu bulunamayacaktı. Reichsmarine içerisinde sadece 6 savaş gemisi, 6 kruvazör ve 12 destroyer bulunabilirdi. Versay Barışı’nın Reichsmarine üzerinde getirdiği silah sınırlamaları ve yeni teknolojilerle tanışmasını engellemesi esasen ileride Alman Deniz Kuvvetleri’nin Müttefikler üzerinde bir tehdit oluşturmasını engellemeyi amaçlıyordu. NSDAP döneminde genişlemeye giden Reichsmarine 1935 yılında ilan edilen Wehrmacht’ın bir kolu olarak Kriegsmarine halini aldı.
Reichsheer (Alman Kara Kuvvetleri)
Versay Barışı’nın getirdiği kısıtlamalara göre kurulan Reichsheer (Alman Kara Kuvvetleri)Reichswehr’in ana kolu işlevindeydi ve toplam 100.000 askerle sınırlandırılmıştı. Reichsheer içerisinde tank vb. ağır silahların kullanımı yasaktı ve sadece ülke içerisinde güvenliği sağlayabilecek kadar kuvvet bulundurulabilirdi. Reichsheer içerisinde bulunan 100.000 kişilik kuvvet 4.000 subay, 20.000 astsubay, 38.000 uzman asker ve 38.000 askerden oluşuyordu.Reichsheer 7 piyade tümeni ve 3 süvari tümeninden oluşuyordu. Birinci piyade tümeni Königsberg (günümüzde Kaliningrad, Rusya), ikinci piyade tümeni Stettin (günümüzde Szczecin, Polonya), üçüncü piyade tümeni Berlin, dördüncü piyade tümeni Dresden, beşincipiyade tümeni Stuttgart, altıncı piyade tümeni Münster ve yedinci piyade tümeni Münih’tebulunuyordu. Birinci süvari tümeni Frankfurt (Oder), ikincisi Breslau (günümüzde Wroclaw, Polonya) üçüncüsü ise Weimar’da bulunuyordu. Hiyerarşik yapıda ise Reichstag (Alman meclisi) içerisinden seçilen şansölyenin kabinesinden ve aynı zamanda cumhurbaşkanına bağlı bir savaş bakanı ve ona bağlı olan ordu komutanı (Chef der Heeresleitung) vardı. Versay Barışı’na göre Genelkurmay kurulması yasaktı ve ordu komutanına bağlı birincisi Berlin, ikincisi de Kassel’de olmak üzere iki genel komutanlık bulunuyordu. Berlin’de bulunan 1. genel komutanlığa 1. (Königsberg), 2. (Stettin), 3. (Berlin), 4. (Dresden) piyade tümenleri ve 1. (Frankfurt-Oder), 2. (Breslau) süvari tümenleri bağlı idi. Kassel’de bulunan 2. Genel komutanlığa ise 5. (Stuttgart), 6. (Münster), 7. (Münih) piyade tümenleri ve 3. (Weimar) süvari tümeni bağlı idi. Weimar Cumhuriyeti devriyle birlikte önceden Alman İmparatorluğu içerisinde bulunan krallıkların artık kendine ait bir ordusu bulunamayacaktı. Fakat Münih’te 7. piyade tümeninin özerk denilecek bir yapısı vardı ve bu tümenin içerisinde yer alan askerlerin tamamı Bavyera bölgesinden gelmekteydi. Ayrıca Versay Barışı’na göre Reichswehr ve dolayısıyla Reichsheer, Rhineland bölgesi askerden arındırılacağından bu bölgede herhangi bir kuvvet bulunduramıyordu. Bu durum 1936’da NSDAP hükümeti devrinde Ren bölgesinin askeri işgali ile son bulmuştur. 1933 yılında Almanya’da NSDAP iktidara gelince Reichswehr üzerinde genişleme ve gelişme politikası yürütüldü. 1935’teReichswehr kaldırıldı ve yerine yeni Alman ordusunun Wehrmacht olduğu duyuruldu. Reichsheer yerine ise Heer isminde yeni bir kara kuvvetleri oluşturuldu.
Comments